“stille getuige van de Holocaust”.

Gevoelige dossiers toch niet beschikbaar

In mei schreven we er op deze plaats al over: het digitaal beschikbaar maken het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging. In dit archief zijn de dossiers opgeslagen van 300.000 personen die na de Tweede Wereldoorlog verdacht werden van collaboratie met de Duitsers. Waren deze archieven eerder alleen op papier beschikbaar, in een studiezaal, hierin zou verandering komen met ingang van 1 januari 2025, 80 jaar na het eind van de Tweede Wereldoorlog.

‘Foute Nederlanders’

Tot het eind van dit kalenderjaar zijn de dossiers te bekijken voor belangstellenden, zoals studenten of nabestaanden. Maar alleen als het dossier betrekking heeft op iemand die inmiddels overleden is, of die zelf toestemming heeft gegeven. Dit omdat het vaak om zeer privacygevoelige informatie gaat, voor zowel de betrokkenen als hun (klein)kinderen . Uit een onlangs gehouden enquête blijkt één op de vijf Nederlanders er zelfs nu nog problemen mee te hebben als een (klein)kind van ‘foute’ Nederlanders op een hoge positie als burgemeester of minister terechtkomt. Niet verwonderlijk dus dat veel nabestaanden er erg tegenop zien dat alle informatie voor iedereen thuis beschikbaar komt….

Autoriteit Persoonsgegevens (AP)

Zo’n 300.000 dossiers zouden per 1 januari openbaar gemaakt worden en de volgende dag ook digitaal in te zien; dat was althans het plan. Maar de Autoriteit Persoonsgegevens heeft minister Bruins gewaarschuwd dit niet te laten gebeuren,

omdat het in strijd zou zijn met de regels rondom privacy. Het betreft immers voor een deel gegevens over mensen die nog in leven zijn. De AP vindt dat het Nationaal Archief niet goed heeft gehandeld. Het digitaal beschikbaar maken, waarbij iedereen op allerlei termen en namen kan gaan zoeken en informatie kan verspreiden, brengt voor betrokkenen grote risico’s met zich mee.

Minister

Minister Bruins vindt dat het openbaar maken van de archieven belangrijk, maar begrijpt de kritiek van de AP. Hij wil dan ook de Archiefwet gaan aanpassen, om zo nodig af te wijken van de regels rondom openbaarheid van archieven, als de privacy schendingen  zwaarder wegen. Op dit moment is dit nog niet mogelijk. De betreffende dossiers worden dan ook openbaar gemaakt, maar de minister heeft de mogelijkheid van het digitaal doorzoeken uitgesteld.

Hij zegt het uitstel te betreuren omdat het volgens hem “van groot maatschappelijk belang is dat dit oorlogsarchief snel volledig openbaar en online toegankelijk wordt”. Bruins vindt de openheid belangrijk voor de nabestaanden van slachtoffers, maar ook voor wetenschap, educatie en de strijd tegen antisemitisme. Hij noemt het archief een “stille getuige van de Holocaust”.

Nabestaanden en slachtoffers

Voor veel nabestaanden wellicht een opluchting; maar voor slachtoffers van vervolging en verraad een enorme teleurstelling. Zoals nabestaanden van gedeporteerde en omgebrachte joden die hadden gehoopt meer te weten te komen over wie hun (groot)ouders heeft verraden, op een laagdrempelige manier.

Op de valreep

De dossiers zijn dus, zoals de Archiefwet voorschrijft, in te zien. Maar het digitaal doorzoeken is voorlopig van de baan. Dat dit, slechts enkele weken voordat het mogelijk zou worden, is uitgesteld, verdient geen schoonheidsprijs. Dit voorjaar werd de AP er door een nabestaande op gewezen dat de openbaarmaking niet op de goede manier werd georganiseerd. Contact tussen de AP en het Nationaal Archief hierover zorgde er niet voor dat de procedure werd aangepast, waarop de AP de stap naar de minister zette – met het genoemde uitstel tot gevolg.

Doorzoekbaar, beschikbaar….

Regels rondom privacy stellen eisen aan het beschikbaar en doorzoekbaar maken van archieven en dossiers. Stukken uit een donker verleden, maar ook medische gegevens, rapporten of andere persoonlijke documenten. Iets waar wij bij View altijd rekening mee houden. Wie heeft het recht welke dingen in te zien, hoe voorkom je dat onbevoegden bij stukken kunnen komen? Maar tegelijkertijd: hoe maak je het voor mensen die informatie nodig hebben zo eenvoudig en veilig mogelijk digitaal beschikbaar?

Veiligheid, oog voor privacy, gemak en overal digitaal beschikbaar: Wij van View weten hier alles over en delen dat graag met jou!
Kijk oa maar eens op deze pagina hoe wij dit organiseren binnen ons bedrijf en de nut en noodzaak voor deze ISO: https://www.view.nl/iso-27001-certificaat.

Bron: Collaboratie-archief komt nog niet online vanwege privacy-zorgen.