Adoptiedossiers ten onrechte vernietigd

In mei berichtten we er hier al over: de Centrale Autoriteit Internationale Kinderaangelegenheden (IKA) bleek in 1983 en 1999 duizenden dossiers uit de periode 1967-1979 te hebben vernietigd.

Dossiers die te maken hadden met de adoptie van kinderen uit het buitenland. Het IKA, onderdeel van het ministerie van Justitie en Veiligheid, controleert of de adoptieprocedure goed is verlopen en of de afstammingsgegevens van adoptiekinderen beschikbaar zijn.

De publicatie hierover van de NOS leidde tot veel publiciteit en Kamervragen. Hierop werd een onderzoek ingesteld door de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed. Hun conclusie is overduidelijk: De vernietiging is niet overeenkomstig  de Archiefwet gebeurd en er is onvoldoende zorgvuldig gehandeld.

Adoptiedossiers
De vernietigde dossiers gaan ‘alleen maar’ over mensen die zich hadden aangemeld als adoptieouder. Na aanmelding wordt onderzocht of deze mensen voldoen aan allerlei criteria om een ‘beginseltoestemming’ voor adoptie te mogen krijgen.  Gespreksverslagen, correspondentie, motivatie van de wensouders waren er dus in vastgelegd, maar ook gegevens van het adoptiekind, noodzakelijk voor de visumaanvraag. Wat doe je nu als je als adoptiekind bent misbruikt door (een van) de adoptieouders? Dan zul je toch zeker vragen hebben over de procedure die destijds is gevolgd…..

Er werd voor de dossiers gewerkt met vernietigingslijsten, die niet officieel waren goedgekeurd. Een bewaartermijn van slechts vijf jaar(!?) werd daarin als norm aangehouden. Andere gegevens van de geadopteerde kinderen lag vast bij bemiddelingsinstanties die de daadwerkelijke adoptie regelden. Maar sommige van deze bureaus bestaan niet meer, of hebben geen idee waar de dossiers gebleven zijn…..

Op zoek naar gegevens
De inmiddels volwassen adoptiekinderen gaan steeds vaker op zoek naar hun ‘roots’ en lopen vaak tegen onduidelijkheden of regelrechte onwaarheden aan. Informatie van verschillende kanten is daarbij van groot belang.Niet alleen de onterecht ‘bewust’ vernietigde dossiers, maar ook de zoekgeraakte gegevens maken deze zoektocht moeilijk, soms zelfs onmogelijk.

En nu?
Constateren dat er fouten zijn gemaakt is één, maar wat is het vervolg? Betere controle, mensen die verantwoordelijk zijn (geweest) ter verantwoording roepen?Regels opstellen om dit soort fouten te voorkomen garandeert nog niet dat het ook daadwerkelijk goed gaat. Voor de slachtoffers, de geadopteerden waarvan het dossier weg is, zou een schadevergoeding op zijn plaats zijn. Mensen hebben vaak diverse reizen naar hun moederland moeten maken om het ware verhaal boven tafel te krijgen.

Dossiers
Het hele verhaal laat weer eens zien dat goed, zorgvuldig beheer van dossiers veel meer is dan het voorkomen van ‘lekken’ of papierschade. Dossiers, zeker met persoonlijke of bijvoorbeeld medische gegevens, maken deel uit van iemands geschiedenis.Veiligheid, zorgvuldigheid, werken volgens de regels van de Archiefwet: Dit is de manier waarop documentbeheer zou moeten. Alleen zo hebben en houden mensen toegang tot alle delen van hun ‘verhaal’.

Wilfred Bussink ism Helma Bode

Bronnen: nos.nl

De Gelderlander, vrijdag 28 juli 2023