Centraal archief bijzondere rechtspleging (CABR)
Als onderdeel van het Nationaal archief, zijn in het CABR de gegevens te vinden van circa 300.000 Nederlanders die in de Tweede Wereldoorlog op een of andere manier hebben samengewerkt met de Nazi’s. Deze mensen werden beschuldigd van verraad, samenwerken met de bezetter, in dienst treden bij het Duitse leger of lidmaatschap van de NSB. Het gaat om dossiers van mensen die daadwerkelijk zijn veroordeeld, maar ook van mensen die uiteindelijk onschuldig (b)leken. Alles opgeslagen in een archief van 4 (!) kilometer.
Eerder werd er in een uitzending van ‘Een vandaag’ aandacht geschonken aan het proces tegen de 96-jarige Irmgard F. in Duitsland. De laatste jaren wordt er in Duitsland alles aan gedaan oorlogsmisdadigers alsnog op te pakken en te vervolgen. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de grootste beulen, die daadwerkelijk zelf mensen hebben vermoord. Ook mensen die onderdeel hebben uitgemaakt van de totale vernietigingsmachine kunnen worden vervolgd. In het geval van Irmgard F. gaat het om een kampsecretaresse, die doodvonnissen heeft uitgetypt. Zo is te zien dat er anders tegen de rol van mensen wordt aangekeken. Mogelijk zijn er ook Nederlanders waarvan in het verleden hun rol van mindere betekenis werd geacht. Voor nabestaanden van slachtoffers is het vaak van groot belang dat iedereen die een rol heeft gespeeld bij oorlogsmisdaden voor de rechtbank komt.
Helaas is het moeilijk hier onderzoek naar te doen; vanwege privacy van mensen die mogelijk nog in leven zijn, zijn de dossiers in het CABR niet openbaar toegankelijk. Voor studiedoeleinden of als familie van de betrokken personen kan een inzageverzoek worden ingediend bij het Nationaal Archief. De volledige naam en geboortedatum van de betrokkenen moet dan worden doorgegeven, waarop een vooronderzoek wordt gestart. Deze privacybescherming blijft van kracht tot 2025.
Verschillende mensen maken hier bezwaar tegen; onderzoek doen leidt mogelijk tot nieuwe inzichten en het alsnog veroordelen van ‘foute’ Nederlanders. Gezien de leeftijd van de betrokkenen is elke dag uitstel eigenlijk een dag teveel. Arnold Karskens, van de Stichting onderzoek oorlogsmisdadigers, vindt dat de overheid meer moet doen om nabestaanden te helpen, in plaats van het hen juist moeilijk te maken.
Natuurlijk is het van belang dat dossiers alleen toegankelijk zijn voor daartoe bevoegden. Dossieropslag bij View, in combinatie met iView, geeft de zekerheid dat alleen geautoriseerde gebruikers inzage hebben. Maar hier zijn dan ook geen dossiers opgeslagen van (mogelijke) criminelen…
